نیاسین آمید چیست و چه فوایدی برای پوست دارد؟
نیاسینامید چیست و چه خواصی برای پوست دارد؟
نیاسینامید (Niacinamide) که گاهی با نام نیکوتینامید نیز شناخته می‌شود، یک فرم محلول در آب از ویتامین B3 است.در صنعت مراقبت از پوست، نیاسینامید به دلیل خواص متنوعش بسیار محبوب است. به‌طور خلاصه، نیاسینامید می‌تواند عملکرد سد دفاعی پوست را تقویت کرده، آب‌رسانی را بهبود بخشد و نقش ضدالتهابی و ضدچروک داشته باشد. در ادامه به جزئیات بیشتری از ساختار، عملکرد و خواص این ماده در پوست می‌پردازیم.
نیاسینامید چیست؟
نیاسینامید یا نیکوتینامید، شکلی از ویتامین B3 است.اما مهم است بدانیم که نیاسینامید نوعی آمید است و نیاسین (نیکوتینیک اسید) نوعی اسید آلی؛ به همین دلیل نام‌های متفاوتی دارند. ترکیبات نیکوتینامید و نیکوتینیک اسید به‌طور کلی تحت عنوان ویتامین B3 شناخته می‌شوند.
نیاسینامید در متابولیسم انرژی سلولی نقش اساسی دارد. در پوست نیز نیاسینامید به تقویت سلامت سلول‌ها و فعالیت آنزیم‌های مهم کمک میکند.
عملکرد نیاسین آمید در بدن و پوست
از آنجا که سلول‌های پوستی برای بازسازی و انجام عملکردهای حیاتی به انرژی نیاز دارند، ویتامین B3 (از جمله نیاسینامید) برای سلامت پوست ضروری است.
اثرات موضعی نیاسینامید بر پوست چشمگیر است. مطالعات نشان داده‌اند که نیاسینامید می‌تواند سد دفاعی پوست را تقویت کند: میزان از دست رفتن آب ترانس‌اپیدرمال را کاهش داده و رطوبت لایه شاخی پوست را افزایش می‌دهد. نیاسینامید می‌تواند نقش کلیدی در بازسازی لایه‌های پوست، بهبود مرطوبتی آن و تقویت عمکرد حفاظتی سلول‌ها داشته باشد.
از سوی دیگر، نیاسینامید خواص ضدالتهابی قابل توجهی دارد. نیاسینامید نه تنها در سلامت عمومی سلول‌های پوستی نقش دارد، بلکه به‌طور مستقیم نواحی التهابی پوست را آرام میکند و روند ترمیم پوست را تسریع میکند.
مهم‌ترین خواص نیاسینامید برای پوست
نیاسینامید به عنوان یک ماده فعال چندمنظوره در محصولات پوستی شناخته می‌شود و تاثیرات گسترده‌ای روی مشکلات مختلف پوست دارد. در ادامه، مهم‌ترین خواص و کاربردهای نیاسینامید برای پوست را بررسی می‌کنیم:
کنترل چربی و درمان جوش
یکی از کاربردهای شناخته‌شده نیاسینامید، کنترل چربی پوست است. مطالعات بالینی نشان داده‌اند که استفاده موضعی از نیاسینامید می‌تواند میزان ترشح سبوم (چربی) را کاهش دهد. همچنین از آنجایی که نیاسینامید دارای خواص ضدالتهابی است، می‌تواند التهاب مرتبط با جوش‌های آکنه را کاهش دهد و بهبود التهاب آکنه کمک کند. به این ترتیب، نیاسینامید برای پوست‌های چرب و مستعد آکنه مفید است؛ چراکه ضمن تنظیم چربی اضافی، به کاهش قرمزی و التهاب مرتبط با جوش‌ها نیز کمک میکند.
کاهش لک و روشن‌کننده پوست
نیاسینامید نقش موثری در کاهش تیرگی‌ها و لک‌های پوستی دارد. مکانیسم اصلی آن جلوگیری از انتقال ملانین از ملانوسیت‌ها به کراتینوسیت‌ها (سلول‌های سطحی پوست) است. به عبارت دیگر، نیاسینامید مانع پخش شدن رنگدانه ملانین در لایه‌های بالایی پوست می‌شود و در نتیجه به رفع تدریجی لک‌های تیره و یکنواخت‌تر شدن رنگ پوست کمک میکند.بررسی‌ها نشان داده‌اند که استفاده مرتب از محصولات حاوی نیاسینامید می‌تواند سطح تیرگی پوست را کاهش داده و ظاهری روشن‌تر و یکدست‌تر به پوست بدهد. به‌طور خلاصه، نیاسینامید به عنوان یک عامل روشن‌کننده ملایم عمل کرده و با کاهش انتشار ملانین، لک‌های تیره، جای جوش و مشکلات رنگدانه‌ای پوست را بهبود می‌بخشد.
کاهش چروک و خطوط ریز
نیاسینامید یکی از موادی است که در مقابله با پیری پوست موثر است. این ویتامین با تحریک تولید کلاژن و الاستین در لایه درم پوست، به کاهش چروک‌ها و خطوط ریز پوست کمک میکند ، با توجه به نقش آنتی‌اکسیدانی آن، نیاسینامید می‌تواند آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد و استرس اکسیداتیو را کاهش دهد و از تخریب زودرس کلاژن جلوگیری کند. در کل، این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که با استفاده منظم از نیاسینامید پوست صاف‌تر و جوان‌تر به نظر برسد.
کاهش منافذ باز پوست
منافذ باز پوست به خصوص در افرادی که چربی پوست بالایی دارند شایع است. یکی از اثرات جانبی تنظیم چربی و کلاژن‌سازی نیاسینامید، کوچک‌تر شدن منافذ پوست است. مطالعات کلینیکی گزارش کرده‌اند که پس از استفاده طولانی‌مدت از کرم یا سرم حاوی نیاسینامید، میزان و اندازه منافذ باز پوست کاهش می‌یابد.
ضد التهاب و تقویت سد دفاعی پوست
همان‌طور که گفته شد، نیاسینامید با مهار مسیرهای التهابی و کاهش سایتوکین‌های ملتهب‌کننده، التهاب پوست را کاهش می‌دهد. این ویژگی برای پوست‌های حساس، ملتهب یا مبتلا به بیماری‌های التهابی مانند آکنه، رزاسه و اگزما بسیار مفید است. بعلاوه، نیاسینامید با تقویت ساختار سد دفاعی پوست باعث بهبود توانایی پوست در حفظ رطوبت و مقاومت در برابر عوامل تحریک‌کننده خارجی می‌شود.
نیاسینامید برای چه نوع پوست‌هایی مناسب است؟
یکی از مزیت‌های بزرگ نیاسینامید، سازگاری بسیار بالای آن با انواع پوست است. تقریباً تمام انواع پوست می‌توانند از فواید نیاسینامید بهره‌مند شوند.
برای پوست‌های چرب یا مختلط، تأثیر کنترل چربی و آکنه آن مفید است.
برای پوست‌های خشک و حساس، خواص ترمیم‌کننده سد دفاعی و آبرسانی‌اش ارزشمند است؛ و
برای پوست‌های بالغ و دارای چین و چروک، خواص ضدپیری و پرکنندگی چروکش کارگشا است.
تنها نکته قابل توجه این است که برخی افراد با پوست فوق‌حساس یا مبتلا به برخی بیماری‌های پوستی پیش‌زمینه (مثل آلرژی‌های شدید) بهتر است ابتدا تست حساسیت انجام دهند تا از سازگاری پوستشان با محصول مطمئن شوند. اما به طور کلی، می‌توان گفت نیاسینامید برای تقریباً همه انواع پوست، از جمله پوست‌های حساس، مستعد جوش، خشک و یا مسن مناسب و مفید است
طرز استفاده از نیاسینامید در روتین پوستی
اضافه کردن نیاسینامید به روتین مراقبت از پوست ساده است، زیرا این ماده بسیار پایدار و مطبوع است و اغلب قابلیت ترکیب با سایر محصولات را نیز دارد. در ادامه نکاتی در مورد زمان و روش استفاده و چگونگی ادغام آن در روتین پوستی ذکر شده است:
زمان استفاده (روز یا شب)
معمولاً می‌توان نیاسینامید را هم صبح و هم شب استفاده کرد. این ماده به حدی ملایم است که می‌توان دو بار در روز (صبح و عصر) از آن بهره برد، در صورتی که دوز مصرفی معقول باشد
تداخل با سایر مواد ( مثل ویتامین C)
از گذشته شایع بود که نیاسینامید و ویتامین C (اسید اسکوربیک) نباید با هم مصرف شوند، اما تحقیقات جدید این موضوع را تایید نکرده‌اند. در واقع، نیاسینامید در طیف وسیعی از pHها پایدار است و با بسیاری از مواد، از جمله ویتامین C، سازگاری خوبی دارد. بدین صورت، می‌توانید یک محصول حاوی ویتامین C و یک محصول حاوی نیاسینامید را در روتین استفاده کنید، یا حتی برخی ترکیبات فرموله شده مشترک از هر دو ماده را داشته باشند.
ترتیب استفاده در روتین مراقبتی
در روتین مراقبتی، معمولا محصولات از غلظت کم به زیاد (یا از سبک به سنگین) استفاده می‌شوند. اگر از سرم حاوی نیاسینامید استفاده می‌کنید، معمولاً پس از تونر و قبل از کرم‌های مغذی یا ضدآفتاب بهتر است آن را بزنید. به عبارت دیگر، اول محصولات آبدار و سبک (مانند سرم یا تونر) و سپس محصولات غلیظ‌تر (لوسیون‌ها و کرم‌ها) استفاده شوند.
مدت زمان اثرگذاری
نیاسینامید، مانند بسیاری از مواد مراقبتی، معمولاً نیاز به مصرف منظم در طول چند هفته تا چند ماه دارد تا نتایج محسوس شوند. تحقیقات مختلف نشان می‌دهند اکثر مطالعات بالینی در بازه زمانی ۴ تا ۱۲ هفته (یک تا سه ماه) اثرات نیاسینامید را بررسی کرده‌اند. بنابراین، به طور عمومی انتظار می‌رود پس از حدود یک الی دو ماه استفاده منظم از نیاسینامید، به تدریج تغییراتی نظیر بهبود رطوبت، کاهش التهاب، و کاهش لک و چروک‌های ریز ظاهر شود.
محصولات حاوی نیاسینامید
امروزه نیاسینامید در انواع محصولات مراقبت پوستی استفاده می‌شود. به عنوان مثال لوسیون روشن کننده درمافیل که حاوی نیاسین آمید، عصاره شیرین بیان،آربوتین و … می باشد.
وجود این ویتامین در این لوسیون در روشن شدن پوست،محو شدن لک‌های تیره و یکنواخت شدن رنگ پوست کمک میکند.همچنین این ویتامین خاصیت آنتی اکسیدانی قوی دارد که با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد، از پوست در برابر پیری و آسیب‌های محیطی محافظت میکند.
خواص نیاسین آمید برای مو
علاوه بر پوست، نیاسینامید در سلامت مو و پوست سر نیز نقش‌هایی داشته که تحقیقات اخیر بر آن تاکید کرده‌اند. از جمله اثرات مهم نیاسینامید در مو می‌توان به تقویت رشد مو و بهبود سلامت پوست سر اشاره کرد.
مطالعه‌ای نیز نشان داد استفاده از نیاسینامید باعث افزایش جریان خون به پوست سر و کاهش التهاب می‌شود، که هر دو می‌تواند رشد مو را بهبود بخشد.بنابراین، بسیاری از سرم‌ها و ماسک‌های مخصوص مو هم‌اکنون حاوی ویتامین B3 (نیاسینامید) هستند تا از این طریق، پوست سر تقویت شده و ساقه مو نیز قوی‌تر شود. به طور خلاصه، مطالعات جدید حاکی از آن است که نیاسینامید می‌تواند سلامت پوست سر را بهبود داده، التهاب را کاهش داده و رشد مو را تحریک کند.
عوارض احتمالی استفاده از نیاسینامید
علی‌رغم فواید بسیار، مانند هر ماده فعال پوستی ممکن است نیاسینامید در برخی افراد و شرایط نادر عوارضی ایجاد کند. خوشبختانه، نیاسینامید معمولاً بسیار ایمن و بی‌ضرر تلقی می‌شود و عوارض جانبی آن بسیار محدودند.
با این حال، اگر از غلظت‌های بسیار بالا (مثلا بالای ۱۰%) یا استفاده‌ی بیش از حد مداوم در طول روز استفاده شود، ممکن است واکنش‌های پوستی مشاهده شود. شایع‌ترین واکنش، تحریک ملایم یا قرمزی سطح پوست است.
افراد با پوست بسیار حساس یا سابقه آلرژی پوستی بهتر است قبل از مصرف گسترده، تست پچ انجام دهند تا مطمئن شوند مشکلی ایجاد نمی‌شود. همچنین، از مصرف همزمان نیاسینامید با ترکیباتی که پوست شما را قبلاً تحریک کرده است خودداری کنید.
سوالات متداول
آیا می‌توان نیاسینامید را با ویتامین C به طور همزمان استفاده کرد؟
بله. بر خلاف افسانه‌های قدیمی، نیاسینامید در طیف pH مختلف پایدار است و تحقیقات نشان داده‌اند که تداخل جدی با ویتامین C (اسید اسکوربیک) ندارد. به عبارتی، ترکیب این دو ماده در یک روتین پوستی بی‌خطر است و حتی می‌تواند اثرات یکدیگر را مکمل کند.
بهترین غلظت نیاسینامید چقدر است؟
مطالعات اثرات مثبت نیاسینامید را عمدتاً در غلظت‌های ۲ تا ۵ درصد گزارش کرده‌اند. در این بازه، معمولا نتایج موثر و بدون تحریک بروز میکند. غلظت‌های بالاتر (مثلا ۱۰٪ و بالاتر) ممکن است تاثیر بیشتری داشته باشند اما احتمال تحریک پوست را هم افزایش می‌دهند.
چه زمانی می‌توان انتظار نتایج را داشت؟
نتایج نیاسینامید معمولا تدریجی است. بیشتر مطالعات ۴ تا ۱۲ هفته (یک تا سه ماه) استفاده مداوم را مدنظر داشته‌اند. به همین دلیل توصیه می‌شود حداقل پس از ۴-۶ هفته استفاده منظم، تغییرات اولیه را بررسی کنید و اگر نیاز بود ادامه دهید.
آیا نیاسینامید پوست را روشن میکند و باعث رفع لک می‌شود؟
بله. نیاسینامید با مهار انتقال ملانین به سلول‌های سطحی پوست، از گسترش تیرگی‌ها جلوگیری میکند و به روشن‌تر شدن تدریجی پوست کمک میکند. این تأثیر بیشتر در ترکیب با مصرف منظم دیده می‌شود و بسته به نوع لک، می‌تواند همراه با سایر ترکیبات روشن‌کننده مؤثر باشد.
نیاسینامید با آنتی‌اکسیدان‌ها و سایر مواد پوستی چه تداخلی دارد؟
نیاسینامید به طور کلی با بیشتر آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات رایج مراقبتی سازگار است. برخلاف برخی مواد، نیاسینامید حساسیت ایجاد نمی‌کند و در واقع، نیاسینامید اغلب به‌عنوان یک مکمل ضدالتهاب در کنار مواد قوی‌تر مانند رتینول استفاده می‌شود تا تحریک احتمالی آن را کاهش دهد.
آیا می‌توان نیاسینامید را در دوران بارداری و شیردهی مصرف کرد؟
بله. نیاسینامید یکی از معدود ترکیبات ضدپیری است که در بارداری و شیردهی نیز ایمن محسوب می‌شود. چون مطالعات نشان داده‌اند که نیاسینامید نسبت به رتینول بسیار ملایم‌تر است و ایجاد تحریک یا اثرات مضر نمی‌کند، غالبا به عنوان جایگزین مناسب رتینول در دوران بارداری پیشنهاد می‌شود.
تفاوت نیاسینامید و نیکوتینامید در چیست؟
نیاسینامید و نیکوتینامید در واقع دو نام برای یک ترکیب هستند. «نیکوتینامید» نام علمی و «نیاسینامید» نام تجاری مرسوم آن است، اما هر دو همان ویتامین B3 را توصیف می‌کنند. لذا از لحاظ تأثیری بر پوست و ساختار شیمیایی تفاوتی بین این دو نام وجود ندارد.
آیا می‌توان از نیاسینامید روزانه استفاده کرد؟
استفاده روزانه از نیاسینامید معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند. همان‌طور که گفته شد، در بسیاری از مطالعات از مصرف دو بار در روز (صبح و شب) گزارش مثبتی وجود دارد. فقط مراقب باشید اگر همراه با سایر محصولات مراقبتی استفاده می‌کنید، بار ترکیبی محصولات پوستتان را زیادی بالا نبرید تا حساسیت پوستی ایجاد نشود.